Beroud (PKP SA): Wrócimy do komercjalizacji gruntów w metropoliach

Łukasz Malinowski, Rynek Kolejowy: Czym różni się kierowanie PKP SA od bycia prezesem małego przewoźnika kolejowego – SKM Warszawa?

Alan Beroud, prezes zarządu PKP SA: Trudno szukać analogii: Grupa PKP SA jest podmiotem unikatowym na skalę Polski. Można porównywać ją najwyżej z innymi tego typu podmiotami w Europie. Ma przed sobą bardzo dużo wyzwań – wiele jest też rzeczy do zrobienia. Dopóki nie wejdzie się do takiej organizacji, trudno wyobrazić sobie tę skalę – i mieć odpowiedź na każdą potrzebę. Staramy się jako zarząd przeanalizować potrzeby Grupy i całego polskiego systemu kolejowego. Atutem jest bardzo dobra współpraca z ministrem Malepszakiem. Prowadzimy biznes inaczej, niż był prowadzony wcześniej. Płynnie układa się też
współdziałanie z PKP PLK, a także z Polregio i przewoźnikami samorządowymi.

Patrzymy na polską kolej jako na jeden wspólny organizm. Jest to kluczowe przed wejściem w życie IV Pakietu Kolejowego: od 2030 r. na rynku przewozów pasażerskich będą musiały być ogłaszane przetargi. Konkurencyjny rynek przewozów pasażerskich z punktu widzenia pasażerów na pewno usprawni działanie sektora – ale musimy się do tego przygotować. Chodzi zarówno o przewoźników samorządowych, jak i PKP Intercity. Trzeba przygotować się przede wszystkim pod względem taborowym: właśnie tutaj będzie odbywać się konkurencja. Musimy zapewnić klientowi niezawodny tabor, z którego pasażerowie będą zadowoleni. Mamy tu bardzo dużo do nadrobienia. Przez to, że w ostatnich latach nie było dostępu do finansowania unijnego – to, co powinno było zostać zrobione już, musimy teraz bardzo szybko nadrabiać. Jest to bardzo trudne, choćby ze względu na możliwości poszczególnych zakładów. Niewiele jest zakładów na świecie, które mogą sprostać tak dużym zamówieniom. W przypadku PKP Intercity już dziś jest to 17 mld zł, a wartość ta zostanie jeszcze zwiększona. Wraz z prezesem Januszem Malinowskim poszukujemy więc producentów, którzy wezmą udział w ogłaszanych przez przewoźnika przetargach.

Jaka będzie w tym wszystkim rola samej spółki PKP SA? Jak przebiega porządkowanie własności gruntów oraz dworców kolejowych?

Pracujemy z PKP PLK w grupach roboczych zarówno nad projektami zmian ustaw, które powinny przyspieszyć inwestycje kolejowe, jak i nad tzw. ZCP – programem wyposażenia PKP PLK w grunty potrzebne spółce do realizacji inwestycji kolejowych. To jedno z kluczowych dla nas zamierzeń. Chodzi o 33 tysiące działek inwestycyjnych o łącznej powierzchni blisko 39 tysięcy hektarów z ponad 18 tysiącami naniesień. Zamierzamy wnieść je w aporcie do PKP PLK. W program ZCP jest również zaangażowana firma EY. Do uzgodnienia zostało jednak bardzo dużo. Przewidywany termin zakończenia to rok 2026.

Pozostając przy PKP PLK: które grunty są niezbędne zarządcy infrastruktury do prowadzenia inwestycji?

Chodzi o nieruchomości położone pod torami. Rozmawiamy też o gruntach będących w naszej dyspozycji, na których inwestycje są dopiero planowane. Przez cały czas prowadzimy dialog na ten temat. Chcemy budować polską kolej wspólnie. PKP SA nie powinny być miejscem, w którym dyskutuje się o dworcach czy nieruchomościach – ale o kolei. Postrzegamy siebie jako holding kolejowy, mający tworzyć synergię i wartość dodaną – tak jak DB czy SNCF. Na dzisiejszym rynku, aby móc konkurować i tworzyć korytarze transgraniczne, trzeba być dużym podmiotem i mieć pole do dialogu.

Przez ostatnie lata PKP PLK i PKP SA tworzyły własne grupy w opozycji do siebie…

To się zmieniło. Od samego początku działania nowych zarządów w obydwu spółkach w prawie każdej grupie roboczej do spraw współpracy z partnerami zewnętrznymi są przedstawiciele zarówno PKP PLK, jak i nasi. Ważniejsza od kwestii formalnych jest realna współpraca.

Co z inwestycjami dworcowymi?

Obecnie przeprowadzamy rewizję drugiej części Programu Inwestycji Dworcowych. Stosujemy przede wszystkim kryterium efektywności. Przyglądamy się potokom pasażerskim – i chcemy dopasować do nich zakres inwestycji. W poprzedniej kadencji mieliśmy do czynienia z niedostosowaniem do potrzeb: np. na dworcu, z którego korzystało dziennie 15 pasażerów, oferowano aż 4 lokale na wynajem. Kończymy związane z tym analizy. Tam, gdzie wystarczy dworzec bez dużych nakładów infrastrukturalnych, będziemy te nakłady minimalizować. Nowy program zostanie ogłoszony w październiku.

Czy wówczas PKP SA będą w stanie określić liczbę i wartość postępowań przewidzianych do ogłoszenia w kolejnych latach?

Będziemy w stanie określić, które dworce będziemy realizować. Co do samych przetargów, na przygotowanie harmonogramu będziemy potrzebowali nieco więcej czasu.

Czy będą podejmowane wspólne z PKP PLK działania w zakresie koordynacji informacji pasażerskiej?

Tak. Wcześniej nasze organizacje zupełnie ze sobą nie współpracowały. W efekcie mieliśmy zupełnie różne standardy IT oraz końcówki systemów, które się ze sobą nie komunikują. Staramy się to odwrócić, choć jest to trudne w przypadku systemów, które zostały już wdrożone. Na razie nie da się określić daty zakończenia tego procesu. Jesteśmy na etapie analizy i porozumień z PKP PLK. Będziemy rozwiązywać bieżące problemy.

Próba wykorzystania gruntów PKP SA do produkcji czystej energii nie powiodła się. Czy będą próby powrotu do tej idei?

Tak. Jesteśmy w przededniu powołania komórki zajmującej się gospodarką energetyczną w Grupie – zapewne powstanie ona do końca października. Będzie ona koordynowała zapotrzebowanie na energię. Dziś wynosi ono ok. 1,3 TWh, co oznacza, że w podstawie byłoby potrzebne źródło o mocy 300 MW. W jaki sposób rozłożyć i bilansować to zapotrzebowanie? Model japoński, oparty na źródłach gazowych (60% w gazie, 40% w źródłach odnawialnych), wydaje się najbardziej efektywny. W naszym przypadku w grę wchodzi fotowoltaika. Zobaczymy, co możemy lokalizować na naszych nieruchomościach. Będziemy też współpracować z uczelniami.

W ciągu pół roku powinniśmy mieć gotową odpowiedź na pytanie o sposób, w jaki powinniśmy podejść do zaopatrzenia Grupy w energię. To nie tylko kwestia miksu energetycznego, ale i rozłożenia: na poszczególnych podstacjach potrzebujemy różnych napięć. Zapotrzebowanie musi się rozkładać na poszczególne odcinki. Trzeba też określić lokalizację magazynów – i to, czy będą one oparte o ogniwa, czy o akumulatory. Inne jest zastosowanie dobowe magazynu akumulatorowego, a inne – generacyjnego. Na wszystkie te pytania musimy sobie odpowiedzieć.

Mamy bardzo dobrą współpracę z PGE EK. Nie jest tajemnicą, że obecny prezes tej spółki Mateusz Sławiński pracował wcześniej w Biurze Nadzoru Właścicielskiego w warszawskim samorządzie. Znamy się tych czasów i mamy dobre kontakty.

Czy Pana zdaniem byłyby potrzebne zmiany w strukturze właścicielskiej PGE EK?

To kwestia przyszłości. Na razie porozumiewamy się na bieżąco.

Czy Grupa planuje powrót do inwestycji komercyjnych na gruntach PKP SA w centrach dużych miast?

Oczywiście, że tak. Ten powrót już ma miejsce. Tego typu inwestycje i komercjalizacje będą realizowane przez naszą spółkę xCity. Od niedawna ma ona nowy, dynamiczny zarząd z dużym doświadczeniem zarówno z bankowości, jak i z rynku nieruchomości. Będziemy wracać do realizacji tych przedsięwzięć, które przez lata były zamrożone, takich jak Międzytorze czy Warszawa Gdańska. Świetnym przykładem działań nowego zarządu jest rozbicie ściany w Varso Tower, co wcześniej przez lata nie udało się nikomu. Dzięki temu można już przechodzić do Varso Tower z Dworca Centralnego, a najemcy zaczęli wynajmować naszą powierzchnię.

Jak PKP SA może pomóc PKP Cargo w wyjściu z kryzysu?

Przede wszystkim – poprzez próbę koordynacji korytarzy międzynarodowych, rozmowę z partnerami oraz gwarancję dalszego działania PKP Cargo. Po decyzji węglowej z 2022 r. przewoźnik stracił wiarygodność w oczach klientów. Spotykam się z klientami spółki, staramy się budować korytarze transgraniczne i odbudować zniszczoną opinię kontrahentów. PKP SA, jako spółka o stabilnej pozycji i z dobrym bilansem, odgrywają ważną rolę. Również moja pozycja, jako przewodniczącego UIC oraz wiceprzewodniczącego CER przyczynia się do tego, że przedstawiciele branży chcą spotykać się z PKP Cargo i rozmawiać o odbudowie korytarzy transgranicznych. Jeden z nich, w którego sprawie rozmowy się toczą, ma prowadzić z Azerbejdżanu przez Ukrainę do Polski.

Rynek towarowy się zmienił. Dawniej PKP Cargo wystarczał popyt wewnętrzny i przewozy węgla. Dziś, aby prowadzić przewozy intermodalne, musimy działać na rynku globalnym. Strukturę do globalnych rozmów z partnerami mają zaś właśnie PKP SA. To my prowadzimy w imieniu wszystkich spółek kolejowych w kraju dialog na poziomie europejskim i międzynarodowym. To my jesteśmy grupą, która buduje ich pozycję na rynku globalnym.